Μαζί με το 2013 μας αποχαιρέτησε και η πρώτη σαιζόν πειραματικής εφαρμογής των κοινωφελών προγραμμάτων μέσω ΕΣΠΑ σε δήμους, περιφέρειες, νοσοκομεία και μουσεία. Την περίοδο 2012-2013 δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενοι/ες κάλυψαν πάγιες και διαρκείς ανάγκες του δημοσίου τομέα πανελλαδικώς, αφού πρώτα βαφτίστηκαν «ωφελούμενοι» και τους ανακοινώθηκε ότι πέρα από το ημερομίσθιο των 25 ευρώ (625 τον μήνα) και την ασφάλιση δεν δικαιούνται κανένα άλλο είδος εργασιακού δικαιώματος. Θεωρούνται μάλιστα «τυχεροί» σε σχέση με τους «ωφελούμενους» της σαιζόν 2013-14, όχι μόνο επειδή το ημερομίσθιο έπεσε στα 19 ευρώ (490 τον μήνα), αλλά κι επειδή η συντριπτική πλειοψηφία πληρώθηκε ολόκληρο το 625αρι, ενώ στις καινούριες φουρνιές προβλέπεται αυστηρή τήρηση της λογικής του ημερομίσθιου, στην οποία δεν χωράνε αργίες, αναρρωτικές άδειες, «χαλαρότητα» στον έλεγχο παρουσιών/απουσιών και προφανώς «λευκές απεργίες» και συνδικαλιστικές κινητοποιήσεις. Είχαν παρ’ όλα αυτά την «τύχη» να βιώσουν πρώτοι το καθεστώς της για κάμποσους μήνες απλήρωτης εργασίας ως ενοικιαζόμενο προσωπικό από ΜΚΟ. Το πείραμα που εφαρμόστηκε στην πλάτη τους πέτυχε ως προς την εφαρμογή της λογικής της απλήρωτης εργασίας και απέτυχε ως προς τη διαμεσολάβηση των ΜΚΟ, οι οποίες συγκέντρωσαν δικαίως τα πυρά των «ωφελούμενων» σε σχέση με την «αφιλοκερδή» εμπλοκή τους στο σύγχρονο σκλαβοπάζαρο ανέργων κι έτσι «πετιούνται εκτός» των καινούριων κοινωφελών.

Στις 31/12/13 έληξε και η απασχόληση χιλιάδων «ωφελούμενων» στα κοινωφελή προγράμματα του πολιτισμού. Ενοικιάστηκαν μέσω διαφόρων ΜΚΟ (με κυριότερες ΚΕΑΕΠ, UNESCO και ΕΠΕΚΑ) σε μουσεία και Εφορείες Αρχαιοτήτων, καλύπτοντας πάγιες και διαρκείς ανάγκες στον τομέα του πολιτισμού ως αρχαιολόγοι, φύλακες, καθαρίστριες, εργατοτεχνίτες, μουσειολόγοι κτλ. Ουσιαστικά μεγάλο μέρος της δουλειάς τους καλυπτόταν τα προηγούμενα χρόνια από συμβασιούχους ορισμένου χρόνου, των όποιων οι συμβάσεις σταμάτησαν να ανανεώνονται τα τελευταία χρόνια, ενώ λειτουργούν και ως «πολιορκητικός κριός» για τους μόνιμους εργαζόμενους που απειλούνται από τις πολιτικές των απολύσεων και της διαθεσιμότητας. Καλέστηκαν να εργαστούν μέχρι 7 μήνες, το οποίο σε τουλάχιστον μια περίπτωση («ωφελούμενοι» του «Ιδρύματος Ελληνισμού» που νοικιάζονταν στο Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης) έγινε 3,2 ή ακόμα κι ένας μήνας «απασχόλησης». Κάποιοι άνεργοι δηλαδή καλέστηκαν να δουλέψουν για 3-4 εβδομάδες για να πληρωθούν μετά τη λήξη της εργασίας τους 600 ευρώ σε τρεις δόσεις! Με την καινούρια πρόβλεψη για διαγραφή από το μητρώο του ΟΑΕΔ των ανέργων που αρνούνται θέση κοινωφελούς εργασίας, καταλαβαίνουμε ότι αν εφαρμοζόταν εκ των προτέρων αυτό το μέτρο η αποδοχή μιας τέτοιας θέσης εργασίας θα λειτουργούσε ως ένας στυγνός εκβιασμός για κάποιον άνεργο/η που είχε κάνει αίτηση με την προοπτική της 7μηνης σύμβασης.

Στα κοινωφελή του πολιτισμού επίσης μια ΜΚΟ (ΕΠΕΚΑ) δοκίμασε να εφαρμόσει πρώτη το μέτρο της μη πληρωμής των αργιών, πληρώνοντας δηλαδή με βάση έναν απλό πολλαπλασιασμό των εργάσιμων ημερών με το ημερομίσθιο των 25 ευρώ κι όχι δίνοντας το συνολικό μηνιαίο ποσό που αντιστοιχεί στο σύνολο των προβλεπόμενων ημερών. Αυτό καταβλήθηκε τελικά μετά από διευκρινιστική εγκύκλιο του Υπουργείου Πολιτισμού και κάτω από τη πίεση των ίδιων των «ωφελούμενων» που δεν δέχονταν ότι ευθύνονται για την ύπαρξη μη εργάσιμων ημερών σε ένα ημερολογιακό έτος! Πιθανόν να πρόκειται για μια διαμάχη που θα επανεμφανιστεί στα καινούρια κοινωφελή προγράμματα, αφού η λογική του καινούριου μοντέλου εργασίας είναι να υπάρχει πλήρη αντιστοιχία μεταξύ ημερών/ωρών εργασίας και πληρωμής ώστε να εξοβελιστεί η έννοια του διαλείμματος/αργίας κι η εργασία να βιώνεται ως ένα είδος «τιμωρίας»/καταναγκασμού από την πλευρά του ανέργου.

Στο σύνολο των περιπτώσεων, οι «ωφελούμενοι» αναγκάστηκαν να εργαστούν τουλάχιστον 4,5 μήνες απλήρωτοι και ανασφάλιστοι, γινόμενοι «μπαλάκι» μεταξύ ΜΚΟ, μουσείων και της Διαχειριστικής Αρχής του Υπουργείου Πολιτισμού όταν ρωτούσαν το λόγο της τόσο μεγάλης καθυστέρησης πληρωμής. Στις περισσότερες των περιπτώσεων χρωστούνται πλέον, μετά τη λήξη της εργασίας, οι δύο εκ των τριών δόσεων, δηλαδή το 60% των δεδουλευμένων. Σε μια περίπτωση (Ίδρυμα Ελληνισμού για Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης) οι ωφελούμενοι/ες τέλειωσαν στις 31/12/13 την εργασία τους τελείως απλήρωτοι και ανασφάλιστοι, αναμένοντας να «διευθετηθεί» το ζήτημα τους στην καινούρια χρονιά, καθώς θα ψάχνουν για καινούρια δουλειά ως άνεργοι… Σύμφωνα με τους υπευθύνους της Διαχειριστικής Αρχής του Υπουργείου Πολιτισμού, στους οποίους απευθύνθηκαν διαμαρτυρόμενοι αρκετοί «ωφελούμενοι», “για όλα φταίνε οι ΜΚΟ” και δεν μπορούν να κάνουν τίποτα από τη στιγμή που αυτές δεν θα ξαναπαμπλεχτουν στα κοινωφελή και δε νοιάζονται οπότε για την κακή τους αξιολόγηση. Τα μουσεία και οι άλλοι φορείς που εργάζονταν οι «ωφελούμενοι» επίσης «νίπτουν τας χείρας τους», ως έμμεσοι εργοδότες, ενώ οι ΜΚΟ ως άμεσοι εργοδότες επικαλούνται φόρτο εργασίας και γραφειοκρατικά εμπόδια για τις καθυστερήσεις. Πέρα από τις φθηνές δικαιολογίες, το αόριστο και γραφειοκρατικό πλαίσιο των 3 δόσεων πληρωμής, χωρίς την υποχρέωση σταθερής μηνιαίας καταβολής μισθού, επιτρέπει να δοκιμαστεί το μέγεθος της επιθυμίας ενός ανέργου να «ωφεληθεί» από την εργασία, καλύπτοντας ο ίδιος τα καθημερινά έξοδα αναπαραγωγής της εργατικής του δύναμης.

Ως «κερασάκι στην τούρτα» των σύγχρονων συνθηκών σκλαβιάς, στην περίπτωση πάλι του «Ιδρύματος Ελληνισμού» οι «ωφελούμενοι» καλέστηκαν να υπογράψουν σύμβαση που τους απαγόρευε την παροχή πληροφοριών σε οποιοδήποτε ΜΜΕ για τους όρους τη εργασίας τους. Με αυτόν τον όρο στη σύμβαση τους, ουσιαστικά οι εργαζόμενοι απειλούνται ότι μπορεί να έχουν νομικές συνέπειες σε περίπτωση που διαμαρτυρηθούν δημόσια για την απλήρωτη και ανασφάλιστη εργασία! Αυτός είναι λοιπόν ο σύγχρονος «πολιτισμός» που προωθούν Ελληνικό Κράτος και ΜΚΟ, η ακραία εκμετάλλευση του φθηνού εργατικού δυναμικού των ανέργων και η τρομοκρατία απέναντι σε όσους τολμήσουν να μιλήσουν ενάντια στην βαρβαρότητα και τον εκβιασμό των κοινωφελών προγραμμάτων εργασίας.

Συνέλευση ανέργων/εργαζομένων στην «κοινωφελή εργασία» και στα προγράμματα ΟΑΕΔ/ ΕΣΠΑ